Nawiewniki do okien – rodzaje, budowa i działanie

Nawiewniki okienne to niewielkich rozmiarów urządzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub innych podobnych częściach przegród zewnętrznych. Zapewniają stały, w pełni kontrolowany dopływ powietrza zewnętrznego, co z kolei przekłada się na prawidłową cyrkulację powietrza i działanie wentylacji grawitacyjnej. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym urządzeniom, opisując ich rodzaje, budowę i zasady działania.

Rodzaje nawiewników okiennych

Nawiewniki okienne są dostępne w wielu różnych wariantach. Wiele z nich oferuje firma Brevis – polski producent nawiewników okiennych i ściennych. Podstawowe podziały urządzeń nawiewnych tej klasy biorą pod uwagę dwie kwestie – sposób sterowania oraz metodę montażu. Na tej podstawie można wyróżnić następujące ich rodzaje:

Na podstawie sposobu sterowania

Jeśli chodzi o sposób sterowania, najbardziej podstawowy podział obejmuje dwie grupy nawiewników – ręczne i automatyczne. Urządzenia z tej drugiej kategorii klasyfikuje się dalej na podstawie zastosowanego w nich mechanizmu sterującego. Oto krótkie podsumowanie tego podziału (szerzej o zasadach działania poszczególnych typów nawiewników piszemy w dalszej części tekstu):

• Ręczne – wyposażone w pokrętło lub dźwignię (starsze modele) pozwalające na ustawienie stopnia otwarcia nawiewnika. Są tanie, ale kłopotliwe w eksploatacji.
• Automatyczne – nawiewniki okienne tej klasy same regulują swoją pracę, reagując na zmieniające się warunki wewnątrz lub na zewnątrz pomieszczenia. Na ogół są również wyposażone w dodatkowe sterowanie ręczne pozwalające na zablokowanie otwarcia nawiewnika w danym położeniu. Obecnie na rynku dostępne są:
  • Nawiewniki okienne termostatyczne – reagują na zmianę temperatury na zewnątrz. Niestety ich mechanizm sterujący jest mało precyzyjny (przymykają się, dopiero gdy temperatura obniży się do 0°C), przez co sięga się po nie coraz rzadziej.
  • Nawiewniki okienne higrosterowane – regulują swoją pracę na podstawie względnej wilgotności powietrza w pomieszczeniach.
  • Nawiewniki okienne ciśnieniowe – ich regulacja odbywa się na podstawie zmian w różnicy ciśnienia między powietrzem wewnątrz pomieszczenia a tym na zewnątrz.
  • Nawiewniki okienne hybrydowe (dwusystemowe) – stanowią połączenie nawiewników ciśnieniowych i higrosterowanych, co zapewnia im niezwykłą precyzję sterowania. Są jednak wyraźnie droższe od typowych nawiewników powietrza.

Na podstawie metody montażu

Obecnie pod względem montażu nawiewników okiennych wyróżnia się dwie grupy tych urządzeń:

• Nawiewniki szczelinowe – aby zamontować nawiewniki okienne tego typu, należy wyciąć otwór w przylgach ościeżnicy i skrzydła (w oknach PVC) lub w jednych z nich (w oknach drewnianych). Stolarka aluminiowa musi być do tego przygotowana na etapie produkcji. Wielkość otworu zależy od danego modelu – wymiary są podawane przez producenta nawiewnika. Do wycięcia takiego otworu potrzebna będzie frezarka. Powinien on być zlokalizowany w górnej części okna – tak, aby urządzenie znalazło się przynajmniej 2 m nad podłogą. Większość nawiewników musi być zakładana poziomo, ale część z nich da się zamontować także na bocznej ramie – informacje o tym można znaleźć w specyfikacji danego modelu. Montaż nawiewników okiennych tego typu lepiej jest powierzyć wykwalifikowanemu specjaliście – podczas wycinania otworu montażowego istnieje spore ryzyko naruszenia komory zbrojeniowej okna.
• Nawiewniki montowane na ramie – nawiewniki tego typu nie wymagają ingerencji w konstrukcję okna – ich kanały przelotowe są ulokowane między górną ramą a nadprożem, w warstwie tynku i ocieplenia. Są to również niezwykle dyskretne urządzenia – większa część ich korpusu jest całkowicie ukryta w nadprożu. Wpływa to nie tylko na estetykę, ale także możliwości montażowe – to jedyny typ nawiewników, który można montować na oknach uchylno-przesuwnych typu HS i przy obecności rolet zewnętrznych. Trzeba jednak pamiętać, że ta metoda może być zastosowana tylko w momencie wprawiania okien – nie da się jej wykorzystać, jeśli okno znajduje się już w ścianie.

Nawiewniki okienne – budowa

Jeśli chodzi o budowę, nawiewniki cechują się zadziwiającą prostotą. Na dobrą sprawę składają się jedynie z dwóch części – zewnętrznej czerpni i wewnętrznego regulatora. Między nimi znajduje się nieobudowany kanał przelotowy.

W nawiewnikach automatycznych dochodzą jeszcze elementy sterujące:

• W higrosterowanych – umieszczony w regulatorze higrometr;
• W ciśnieniowych – element sterujący umieszczony w czerpni (w starszych modelach był to aerodynamiczny płat aluminium unoszący się bezpośrednio w strumieniu powietrza);
• W hybrydowych – higrometr w regulatorze i ciśnieniowe sterowanie w czerpni.

W czerpniach nawiewników mogą się znaleźć także dodatkowe elementy, takie jak filtr antysmogowy/antyalergiczny i tłumik akustyczny.

Jak działają nawiewniki okienne?

Nawiewniki powietrza zewnętrznego działają w sposób ciągły – zgodnie z przepisami, nawet całkowicie zamknięty nawiewnik musi zapewniać przepływ powietrza na poziomie 20-30% swojej pełnej sprawności. Dokładne zasady działania zależą od zastosowanego mechanizmu sterującego.

Nawiewniki higrosterowane

W nawiewnikach higrosterowanych regulacja przepływu powietrza odbywa się na podstawie pomiaru wilgotności względnej powietrza w pomieszczeniach – im będzie ona wyższa, tym szerzej otworzy się nawiewnik. Większość modeli tego typu działa w zakresie 30-70% wilgotności (wartości te odpowiadają kolejno minimalnemu i maksymalnemu otwarciu światła nawiewnika). Minusem takiego sterowania jest wrażliwość na warunki atmosferyczne – np. silne wiatry powodują nadmierny przepływ powietrza.

Nawiewniki ciśnieniowe

Jak już tutaj wspomniano, w ich przypadku element sterujący unosi się bezpośrednio w strumieniu powietrza – podnosi się, przymykając otwór, gdy prędkość przepływu powietrza wzrasta (czyli przy dużej różnicy ciśnień) i opada, gdy napływ powietrza zwalnia. Ciśnieniowe sterowanie nie jest wrażliwe na warunki atmosferyczne i nie jest uzależnione od wysokości – sprawdza się więc bardzo dobrze w wielopiętrowych budynkach mieszkalnych i użytkowych.

Nawiewniki w oknach – podsumowanie

Nawiewniki okienne to niewielkie urządzenia nawiewne, które wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie zastosowana została wentylacja grawitacyjna, mechaniczna wywiewna lub hybrydowa (połączenie obu wymienionych wcześniej). Ich zadaniem jest zapewnienie stałego i kontrolowanego napływu świeżego powietrza zewnętrznego, a tym samym prawidłowego funkcjonowania systemu wentylacji. Na rynku dostępnych jest kilka typów tych urządzeń – stosunkowo łatwo można więc dobrać najlepsze rozwiązanie dla danego budynku i jego lokalizacji.